Pwaase

Menu
Facebook Youtube Instagram

मगर समाजमा प्रचलित केही मिथक वा विश्वास

110 Comments / BLOG / By
Share
      

महेन्द्र जुगुप्सु

कावासोती ५ नवलपुर

२०८१-०९-२८

मगर समाजमा प्रचलित केही मिथक वा विश्वास :-

१) कुरुङ्खाँ/ क्रुखाँन :- यो शब्दको परिभाषा लगाउँदा गर्भवति महिलाले कुनै कुरा (खाने, लाउने, जाने आदि) भित्री मनबाट इच्छाएको छ भने त्यसलाई बुझाउँदछ जसलाई दोहद/दोहल/दोहड/ दोर्हृदय भनिन्छ भने मगर ढुटमा बोली अनुसार कुरुखान / कुखाँ भनिन्छ । महिलाहरु स्वभावैले विशेष गरि खानपानमा अलि अमिलो, पिरो आदि रुचाउँदछन् भने पहिरन र श्रृंगारमा अलि बढि नै ध्यान दिन्छन् । जब कुनै महिला गर्भवति हुन्छिन् तब विभिन्न खाने, लाउने, जाने, हिड्ने कुराहरुमा गर्भको बच्चालाई ध्यानमा राख्दै सजगता अपनाउनु पर्ने चलन छ । तर मन त हो, चाहना त रोकिदैन । कतिपय चाहना पुरा हुने खालका होलान् तर कति त पुरा हुन नसक्ने खालका हुन्छन् । हो त्यही चाहना उत्कट भयो र पुरा हुन सकेन तर मनमा इच्छाईरह्यो भने त्यसको असर जन्मने बच्चामा पर्नेछ, फल स्वरुप बच्चा विशेष गरि लाटो हुने वा ढिलो बोल्ने वा लठेब्रो हुने हुन्छ भनिन्छ, जसलाई मगर ढुट / भाषामा ‘कुरुङ्खाँ ढाना’ भनिन्छ, अर्थात् ढान्के भनेको धान्नु, अडिनु हो । ढाना भूतकाल धानियो, अडियो हो । निचोडमा ‘मनको उत्कट इच्छा पुरा भएन’ भनिएको हो । यदि यस्तो भएमा ‘कुरुङ्खान ढाना कि ह्याले’ अर्थात् दोहद/दोहल/दौर्हृदय भयो कि क्या हो भनेर बच्चाको आमालाई सोधिन्छ कि, गर्भको बेलामा त्यस्तो केहि इच्छा थियो र जुन पुरा हुन सकेन ? आमाले यदि संझना गरेमा त्यो पुरा गरिन्छ, अन्यथा संझना नभएमा यस्तो होला कि, उस्तो होला कि भनेर अनुमानको भरमा केहि खुवाएर, केहि दिएर बच्चालाई बोल्न सक्ने बनाउन कोशिस गरिन्छ, त्यसैलाई ‘कुरुङ्खाँ ढान्के’ भनिन्छ । र गर्भवति महिलालाई शुरुमा नै अर्थ्याइन्छ कि, गर्भवति हुँदा त्यस्तो कुनै उत्कठ चाहना नगर्नु अन्यथा बच्चा लाटो हुन्छ । ‘कुरुङ्खान ढान्ले’ भनिन्छ ।

२) नाबरा / नावऱ्या, दुंबऱ्या / दुमरा :- यो शब्द महिलाको प्रसुती, गर्भको बच्चा र जन्मिएको त्यो बच्चाको जीवन सँग सम्बन्धित छ । मगर समाजमा प्रचलित मिथक अनुसार ‘नावऱ्या’ बच्चालाई ‘नाम चढ्याङ्ग’ अर्थात् आकाशको चट्याङ्गले लाग्ने सम्भावना बढि हुन्छ भनिन्छ भने ‘टुँवऱ्या/टुँमरा’ बच्चालाई त अवश्य नै लाग्छ, भनिन्छ। त्यसो हो भने, के हो त ‘नावऱ्या’ र ‘दुमऱ्या’ को अर्थ ? जुन कुनै महिलालाई बच्चा जन्माई सके पछि पुनः रजस्वला हुन व्यक्ति अनुसारको ढिलो चाँडो समय लाग्दछ नै । तर गर्भाधारणकोलागि रजस्वला अनिवार्य हुनु पर्दछ । त्यसैले पुनः रजस्वलाको समय लामो भयो भने अर्को बच्चा हुनकोलागि समय लाग्न सक्दछ । तर कहिले काँहि बच्चा जन्मिइसकेपछि अर्को पटक पुनः रजस्वला नहुँदैको बिचको समयमा सम्पर्क हुँदापनि पेटमा गर्भ रहन सक्दछ । हो, त्यसरी रहेको गर्भको बच्चा जन्मिए पछि त्यस्तो बच्चालाई ‘नावऱ्या’ भनिन्छ । जसलाई चट्याङ्ग लाग्ने अति संभावना रहन्छ, भनिन्छ । नाबऱ्या बच्चालाई चट्याङ्गबाट जोगाउनकोलागि आकाशमा गड्याङ्गुडुङ् हुनासाथ, चट्याङ्ग पर्नलागेको बेलामा आफ्नो आमाको गुन्युँको थाङ्गनामा बेरेर, ‘हुऱ्याहान’ अर्थात् कोदोको जाँड दलेर राखियो भने चट्याङ्ग लाग्दैन भन्ने विश्वासपनि छ, त्यसैले सोहि कार्य गरिन्छ । यसरी सो बच्चा हुर्कदै गई बचेर ठूलो भईसके पछिपनि चट्याङ्ग लाग्ने समयमा ‘हुऱ्याहान’ दलेर, आमाको थाङ्गना गुन्युँ बेरेर बस्ने प्रचलन छ । सो ‘नावऱ्या’ बच्चालेपनि पछि माथि भनिए जस्तै प्रकृया गरेर बच्चा जन्माएमा त्यस्ता बच्चालाई ‘दुमऱ्या’ भनिन्छ । जसलाई कुनै दिन चट्याङ्ग अवश्य लाग्दछ भन्ने मान्यता छ ।

३) मीकाँची / मीक्याँकी, पुठा :- यो शब्दको अर्थ अनुसार, काटेको कुखुराको टाउको पोलीसकेपछि टाउकोको माथिल्लो गिदि रहेको भाग र तल्लो ठोंड भएको भाग, च्यापु दुबै आँखा मुनिबाट काटेर छुट्याईएको भागलाई जनाउँदछ । जसलाई मगर ढुटमा भेग, छाप अनुसार ‘मीक्याँकी / मीकांची’ भनिन्छ भने त्यो मीक्याँकी विशेष गरि ठिटाहरुलाई खान दिइँदैन किनभने भनाई / मिथक अनुसार यदि ठिटाहरुले खाएमा पल्टनमा भर्तीहुन जाँदा दौडिने क्रममा पानी तिर्खालागि दौडन सकिदैन र भर्ती भईदैन, भनिन्छ । अर्को ‘पुठा’, यो पनि काटेको कुखुराको पुठा वा दिसा गर्ने वा फुल पार्ने प्वाल सम्मको पछाडीको पुरै भाग करिव ०.५ वा १ ईन्च जति लामो राखेर काटेको भाग ठिटा र ठिटिहरुलाई खुवाउन हुदैन भन्ने मान्यता छ । यदि ठिटाहरुले खाएमा माथि भनेकै घटना हुने र थप भनेको ठिटा वा ठिटिहरुको पुठा गहुँगो भई जन्यक्क जुरुक्क उठ्न नसक्ने, छिटो छरितो नहुने हुन्छन्, भन्ने विश्वास गरिन्छ ।

४) टीका फोसाके :- यस शब्दको अर्थ ‘टीका फुकाउने’ भन्ने बुझिन्छ । केमा, केले बाँधिएको छ वा हुन्छर टीका फुकाउनु पर्ने ? भन्ने लाग्न सक्छ तर मगर रोस अनुसार विवाहको थुप्रै प्रकृया हुन्छ । मागी विवाह, भागी विवाह, चोरी वा तानेर वा घिसारेर गर्ने विवाह आदि । ति मध्य तेस्रो प्रकारको विवाह प्रकृया हाललाई लोप भइसके जस्तो छ । पहिलो र दोस्रो प्रकयाजस्तैबाट भएको अन्य विवाह जसमा माईती पक्ष र कुटुम्ब पक्षले फलानो दिन भनि तोकेर रीत अनुसारको दस्तुर वा लिने दिने के के सामाग्रीहरु, क-कसलाई बुझाउनु पर्ने हो सोही अनुसारको गरि विधिवत रुपमा ढोगभेट गरिने प्रकृयालाई ‘टीका फोसा के’ भनिन्छ । र, यदि सो प्रकृया बाँकी नै छ भने त्यो प्रकृया जीवन भर मेसो मिलाएर एक पटक अनिवार्य गर्नु पर्दछ अन्यथा मरेपछि न्याउली चरा भएर जन्मिन्छ र सो चरा जस्तै भेट नभएर कराई कराई हिड्नु पर्दछ भन्ने मान्यता छ। यदि त्यस्तै प्रकृयाबाट एउटै गाउँमा विवाह भएका जोडीहरु भएमा टीका नफुकाउँदासम्म एक अर्का जोडीको देखभेट हुनु हुँदैन अन्यथा विवाहित जोडीहरुलाई ‘पिर्दछ’ अर्थात् केहि नराम्रो हुन पुग्दछ भन्ने मान्यता रहि आएको छ । त्यसैले घरको दाजुभाई बिचको विवाहको समय मिलाउनु, गाउँमा भएको टीका नफुकाईएको विवाहको जोडी एक अर्कामा देखिन नहुने हुनाले हिड्ने मेसो मिलाउनु आदि कार्यहरुको मगर समाजमा अति महत्व छ ।

संकलन :-

महेन्द्र जुगुप्सु

स्रोत :- सुमित्रा मगरनी कावासोती – ५, नवलपुर

www.pwaase.com


Share
      

110 thoughts on “मगर समाजमा प्रचलित केही मिथक वा विश्वास”

  3. MatthewVes

    Trusted by Over 40,933 Men Across the U.S.

    Affordable ED Treatment No Catch

    We offer 100 mg Generic Viagra® and 20 mg Generic Cialis® for just $0.45 per dose—a price that’s up to 97% less than the big brands.

    How do we do it? By building our direct-to-patient platform from scratch and sourcing medication directly from the manufacturer, we cut out the middlemen and pass the savings on to you. No hidden fees, no markups—just proven ED treatments at an unbeatable price.

    https://cutt.ly/teX52Bd3
    https://cutt.ly/geMsuEqP
    https://telegra.ph/Ordering-Viagra-from-an-online-pharmacy-12-25

    Reply
  5. casino_rdOl

    Si te apasiona los juegos de azar en Espana, has llegado al sitio adecuado. Aqui encontraras informacion detallada sobre los casinos mas confiables disponibles en Espana.

    Ventajas de jugar en casinos de Espana

    Plataformas seguras para jugar con seguridad garantizada.
    Promociones especiales que aumentan tus posibilidades de ganar.
    Ruleta, blackjack, tragaperras y mas con premios atractivos.
    Transacciones confiables con multiples metodos de pago, incluyendo tarjetas, PayPal y criptomonedas.

    Lista de los casinos mas recomendados

    En nuestra guia hemos recopilado las valoraciones detalladas sobre los mejores casinos en linea de Espana. Consulta la informacion aqui:
    casinotorero.info
    Registrate hoy en un casino de prestigio y vive la emocion de los mejores juegos.

    Reply
  7. Dread_wkOl

    Want to elevate your vibe with authentic dreadlocks? Explore the best lineup of human hair dreadlock extensions at this link – real dreadlock extensions, offering the highest quality options for achieving a flawless, natural look.
    Carefully designed using ethically sourced hair, these dreadlocks are perfect for natural styling. Whether you’re into full-head transformations, we have options that suit curly, coily, or straight textures.
    Choose your vibe with:
    – real dreadlock extensions
    – dreads real hair
    Stand out confidently with premium-quality extensions that look and feel real. Smooth checkout available across the USA and beyond!
    Transform your look – your dream style awaits.

    Reply
  8. Dread_pyOl

    Ready to upgrade your hairstyle with authentic dreadlocks? Discover the best range of dread natural at this page – dread natural, offering the highest quality options for achieving a flawless, natural look.
    Made with ethically sourced hair, these dreadlocks are a great match for your unique personality. Whether you’re into clip-ins, we have options that blend with all hair types.
    Express yourself with:
    – dread natural
    – dreadlock extensions
    Achieve that natural dreadlock vibe with premium-quality extensions that look and feel real. Top-rated customer service available across the USA and beyond!
    Shop now – your new hair era starts here.

    Reply
  9. Dread_rmOl

    Are you elevate your vibe with authentic dreadlocks? Explore our collection of human hair dreadlock extensions at our official store – dreads real hair, offering the highest quality options for achieving a flawless, natural look.
    Carefully designed using real human hair, these dreadlocks are a great match for self-expression through hair. Whether you’re into permanent styles, we have options that match curly, coily, or straight textures.
    Choose your vibe with:
    – dread natural
    – dreads real hair
    Achieve that natural dreadlock vibe with premium-quality extensions that look and feel real. Discreet packaging available across the USA and beyond!
    Start your journey – your dream style awaits.

    Reply

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *